नेपालमा यसको कूटनीतिक प्रभाव
नेपालका लागि, ट्रम्पको पुनः उदयले कूटनीतिक रूपमा केही महत्वपूर्ण चुनौतीहरू उत्पन्न गर्न सक्छ। ट्रम्पले खासगरी चीन र भारतसँगको सम्बन्धमा कडाइ गर्न चाहेको र अमेरिकी प्रभावलाई दक्षिण एशियामा बलियो बनाउन खोजेको छ। उदाहरणको लागि, भारतसँगको सम्बन्धलाई सुदृढ गर्नका लागि ट्रम्पले हतियार र रक्षा सम्झौतामा बढोत्तरी गरेका छन्। यसले नेपालमा चीनसँगको कूटनीतिक सम्वन्धमा संवेदनशीलता ल्याउन सक्छ, किनकि नेपालले पारंपरिक रूपमा चीनसँग राम्रो सम्बन्ध राखेको छ। चीनको बेल्ट एण्ड रोड इनिसिएटिभ (BRI) जस्ता परियोजनाहरूले नेपालमा ठूलो प्रभाव पारेको छ, र ट्रम्पको कूटनीतिक नीतिले यसमा अवरोध ल्याउन सक्छ। यद्यपि, नेपालले आफ्नो रणनीतिक सन्तुलन कायम राख्न र अमेरिकी र चिनियाँ प्रभावको बीचमा कुनै पनि पक्षको अत्यधिक प्रभावलाई रोक्नको लागि कूटनीतिक चातुर्य देखाउनु पर्छ।
व्यापार र आर्थिक दृष्टिकोणमा प्रभाव
अमेरिका र नेपालका बीचको व्यापारिक सम्बन्धमा ट्रम्पको दोस्रो कार्यकालले केही महत्त्वपूर्ण परिवर्तनहरू ल्याउन सक्छ। ट्रम्पको "अमेरिका फर्स्ट" नीतिका कारण, अमेरिका आफ्ना व्यापारिक साझेदारहरूलाई पुनः परिभाषित गर्ने इच्छामा छ, जसले नेपालको निर्यात बजारलाई पनि असर गर्न सक्छ। उदाहरणका लागि, यदि ट्रम्पले कुनै विशिष्ट व्यापार सम्झौतामा परिवर्तन गर्ने निर्णय लिन्छ भने, यसले नेपालका उत्पादनहरूलाई अमेरिकी बजारमा निर्यात गर्न थप चुनौती पुर्याउन सक्छ। यद्यपि, केही क्षेत्रहरूमा, जस्तै प्रविधि र कृषिमा, नेपालले अमेरिका सँगको साझेदारीलाई मजबुत बनाउन अवसर पनि पाउन सक्छ। नेपालले आफ्नो उत्पादन र सेवा क्षेत्रलाई प्रतिस्पर्धात्मक बनाउने प्रयास गर्न सक्छ, जसले अमेरिका जस्ता प्रमुख अर्थतन्त्रसँगको व्यापारलाई प्रोत्साहित गर्न सक्छ।
नेपालको विदेशी सहायता र आर्थिक विकासमा असर
ट्रम्पको प्रशासनको विदेश नीति नेपालका लागि चुनौतीपूर्ण हुन सक्छ, विशेष गरी विकास सहायता र अनुदानको क्षेत्रमा। ट्रम्पको नेतृत्वमा, अमेरिकाले विदेशका लागि अनुदानमा कटौती गरेको थियो, र यसको निरन्तरता नेपाल जस्ता विकासशील देशहरूको लागि गम्भीर प्रभाव पार्न सक्छ। अमेरिकी अनुदानको ठूलो हिस्सा नेपालको स्वास्थ्य, शिक्षा र पूर्वाधार विकास परियोजनामा प्रयोग भइरहेको छ। यदि ट्रम्पले पुनः अमेरिका-विदेश सहायता सम्बन्धी नीतिहरूलाई सख्त बनाउँछ भने, नेपाललाई अन्य अन्तर्राष्ट्रिय स्रोतबाट सहायता प्राप्त गर्न थप चुनौती आउन सक्छ। यद्यपि, नेपालले आफ्नो कूटनीतिक रणनीतिलाई समायोजित गर्दै अन्य सहयोगी राष्ट्रहरूसँगको सम्बन्धलाई बलियो बनाउन सक्नेछ।
भारत र चीनसँगको सम्बन्धमा नयाँ परिप्रेक्ष्य
ट्रम्पको विजयले नेपालका लागि भारत र चीनसँगको सम्बन्धमा थप जटिलता ल्याउन सक्छ। भारतसँगको व्यापार र कूटनीतिक सम्बन्धलाई बलियो बनाउन ट्रम्पको प्रशासनले भारतलाई रक्षा र व्यापारिक सहयोगमा थप प्राथमिकता दिने सम्भावना छ। यसले नेपाललाई केही द्विविधामा पुर्याउन सक्छ, विशेष गरी चीनसँगको आफ्ना कूटनीतिक सम्बन्धलाई सन्तुलनमा राख्न कठिनाइ हुन सक्छ। नेपाललाई आफ्नो तटस्थ कूटनीतिक रणनीति कायम राख्नु आवश्यक हुन्छ ताकि बाह्य शक्तिहरूसँगको सम्बन्धमा सन्तुलन कायम गर्न सकियोस्। साथै, चीनसँगको बेल्ट एण्ड रोड इनिसिएटिभ (BRI) ले नेपाललाई आर्थिक रूपमा फाइदा पुर्याएको छ, तर ट्रम्पको दबाबले नेपाललाई चीनसँगको सहयोगमा सन्तुलन राख्न चुनौती दिन सक्छ।
निष्कर्ष
ट्रम्पको दोस्रो कार्यकालले नेपालको कूटनीति, व्यापार, र विदेश नीति क्षेत्रमा चुनौती र अवसरहरूको मिश्रण ल्याउने छ। जहाँ एकतिर नेपालले अमेरिकी बजारमा आफ्नो उपस्थिति बढाउने अवसर पाउन सक्छ, त्यहाँ अर्कोतिर, अमेरिकी नीतिहरूले नेपालका चीनसँगको सम्बन्धमा असर पुर्याउन सक्छ। नेपालले आफ्नो कूटनीतिक रणनीतिलाई अद्यावधिक गर्दै, ट्रम्पको नेतृत्वको परिप्रेक्ष्यमा नयाँ चुनौतीहरूको सामना गर्न तयार रहनु आवश्यक छ। नेपाली सरकार र कूटनीतिक निकायलाई अहिलेको परिप्रेक्ष्यमा सन्तुलन र रणनीतिक सोचमा ध्यान दिन महत्त्वपूर्ण छ।
सन्तोस सिम्खडा
हाल जापान टोकियो
No comments:
Post a Comment