नेपालले जापान बाट के सिक्न सक्छ ?

नेपाल र जापानको तुलना गर्दा, नेपालको विकासमा थुप्रै कमजोरीहरू छन् जसले गर्दा हामी अपेक्षित गतिमा अगाडि बढ्न सकिरहेका छैनौँ। नेपालमा राजनीति, भ्रष्टाचार र प्रशासनिक अस्थिरता जस्ता संरचनात्मक समस्या रहेका छन्, जसले देशको विकासमा अवरोध पुर्याएको छ। अनिश्चित सरकार परिवर्तन, अव्यवस्थित नीति र असमर्थ प्रशासनले विकासका योजनाहरूलाई लम्बा र अङ्गीकार गर्न मुश्किल बनाएका छन्। साथै, शिक्षा र स्वास्थ्य जस्ता मुलभूत सेवाहरूको पहुँचमा असमानता, रोजगारको कमी र सामाजिक असमानता पनि विकासमा प्रमुख बाधक बनेका छन्।

अर्कोतिर, जापानको विकासको सफलताको रहस्य यसको दृढ नेतृत्व, दीर्घकालीन योजनाहरू, र उच्चतम स्तरको काम गर्ने संस्कृतिमा लुकेको छ। जापानले दोस्रो विश्वयुद्धपछि आफ्नो देशलाई फेरि निर्माण गर्नका लागि विज्ञान र प्रविधिमा ठूलो लगानी गरेको थियो। जापानले शिक्षा, अनुसन्धान र नवप्रवर्तनमा प्राथमिकता दिएको छ, जसले उस्तै संघर्षबाट उठेको देशलाई उच्च प्रौद्योगिकी र नवाचारमा एक अग्रणी शक्ति बनायो। जापानको सरकारको स्थिरता, नीति स्थिरता र दीर्घकालिक योजनाहरूले दीर्घकालीन आर्थिक विकासलाई सम्भव बनाएको छ।

नेपालको कमजोर शासन व्यवस्था र विकास योजनामा निरन्तरता अभावले देशको समृद्धिमा ठूलो असर पारेको छ। यद्यपि नेपालका पास प्राकृतिक स्रोत र सम्भावनाहरू छन्, तिनीहरूको सन्दर्भमा राज्यले आवश्यक संरचनागत सुधार र काम गर्ने संस्कृति बनाउन सकेको छैन। जापानले जस्तो सरकारले आफ्नो विकासमा शिक्षा, स्वास्थ्य र आधारभूत पूर्वाधारमा ठुलो लगानी गरेमा नेपालको पनि विकास सम्भव छ।

सारांशमा, नेपालको विकासमा कमीहरूको मुख्य कारण अस्थिर राजनीति, शिक्षा र स्वास्थ्य क्षेत्रको कमजोर स्थिति, र नेतृत्वको अभाव हो। जापानले आफ्नो ऐतिहासिक संघर्षको पछि शैक्षिक र प्राविधिक क्षेत्रमा प्राथमिकता दिँदै दीर्घकालिक योजना बनाएर आफ्नो देशलाई विश्व पटलमा अग्रणी बनाएको छ। नेपाल पनि यदि यसका कमजोरीहरूलाई सम्बोधन गर्दै निरन्तर सुधार र विकासको बाटोमा अघि बढ्न सक्छ भने भविष्यमा समान रूपले प्रगति गर्न सक्ने सम्भावना छ।

सन्तोष सिम्खडा 

हाल जापान टोकियो